22 دی 1387 / 14 محرم الحرام 1430 / 11 ژانویه 2009

نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي عملياتي را از قرارگاه رمضان آغازكرد. اين عمليات با رمزيازهرا(س) دراستانهاي كركوك، دهوك، و دياله اجراشد. گفتني است كه درعمليات نامنظم ظفر5 معارضان عراقي نيزبا دلاوردمردان سپاه پاسداران انقلاب اسلامي همكاري كردند و اين عمليات با موفقيت به پايان رسيد.

پافشاري و مبارزات مردم مسلمان ايران به رهبري روحانيت، براي به دست آوردن حق تصميم‏گيري در امور خويش و برقراري حكومت مشروطه، سرانجام استبدادگران را منزوي و شاه قاجار را به پذيرش درخواست ايشان ناچار ساخت. بست نشينان در حرم حضرت عبدالعظيم، با واسطه قرار دادن سفير عثماني، خواسته‏هاي خويش از جمله تأسيس عدالت‏خانه در سراسر كشور را به دولت اطلاع دادند. مظفرالدين‏شاه نيز كه شور و هيجان مردم را در اين امر ديده بود، بدون هيچ درنگي حكم تأسيس عدالت‏خانه را صادر نمود. بدين ترتيب نخستين كوشش‏هاي مردم آزادمنش ايران و رهبرانشان به خصوص آيت‏اللَّه سيد محمد طباطبايي كه اولين بار، تأسيس عدالت‏خانه توسط وي مطرح شد به ثمر نشست و راه براي تحقق خواسته‏هاي مهم‏تر كه همان پذيرش مشروطيت بود، هموار گشت. به دنبال صدور اين فرمان، آيت‏اللَّه سيد عبداللَّه بهبهاني و سيد محمد طباطبايي به همراه ساير علما پس از يك ماه تحصُّن باشكوه و احترام فراوان و با استقبال مردم، وارد شهر شدند.

آيت‏اللَّه سيد ابوالقاسم دهكردي اصفهاني در حدود سال 1234 ش (1272 ق) از پدر و مادري فرهيخته در دهكُرد از توابع شهركرد به دنيا آمد. وي در ابتدا در اصفهان از محضر بزرگواراني همچون ميرزا ابوالمعالي كلباسي و محمدباقر مسجد شاهي و... استفاده برد و سپس در نجف نزد حضرات آيات: ميرزاي بزرگ شيرازي، ميرزا حبيب‏اللَّه رشتي، شيخ زين‏العابدين مازندراني و ميرزا حسين نوري كسب فيض نمود. آيت‏اللَّه دهكردي سپس به اصفهان بازگشت و به تدريس، تأليف و تبليغ مشغول گشت و متجاوز از سيصد تن از فضلا در مجلس درس او در مدرسه صدر حاضر مي‏شدند. وي علاوه بر مراتب علم و دانش، خطيبي توانا بود و مردم بسياري از خواص و عوام از مجالس وعظ او استفاده مي‏كردند. برخي از آثار اين عالم بزرگ از اين قرارند: شرح بر شرايع در دو جلد، جَنَّةُ الماوي در اخلاق، حاشيه بر تفسير صافي و وسيلة النجاة. سرانجام آيت‏اللَّه دهكردي اصفهاني در 22 دي ماه 1312 ش برابر با ششم شوال 1353 ق در 79 سالگي بدرود حيات گفت و جنازه اين مرجع بزرگ پس از تشييعي باشكوه در جوار مقبره حضرت زينب بنت موسي بن جعفر(ع) در اصفهان به خاك سپرده شد.

در پي قيام خونين نوزدهم دي ماه 1356 در قم و تبليغات كاذب و انحرافي رسانه‏هاي رژيم شاه و پشتيبانان خارجي آن بر ضد اين قيام، حضرت آيت‏اللَّه گلپايگاني در نامه‏اي به آيت‏اللَّه سيد احمد خوانساري در تهران، خواستار كمك ايشان در مقابله با اين تبليغات شد. همچنين حضرات آيات مرعشي نجفي، ميرزا هاشم آملي و شيخ مرتضي حائري يزدي با انتشار اعلاميه‏هايي، چاپ مقاله توهين‏آميز در روزنامه اطلاعات بر ضد امام خميني و فاجعه 19 دي ماه قم به دست عوامل رژيم پهلوي را شديداً محكوم كردند.

با اوج‏گيري نهضت اسلامي در سال 1357، انديشه طرح تشكلي به نام شوراي انقلاب در ميان روحانيون معتمد حضرت امام(ره) پديد آمد كه در سفر شهيد مطهري به پاريس، اين طرح با امام در ميان گذارده شد. با موافقت معظمٌ له، اين شورا تشكيل گرديد و اعضاي آن انتخاب شدند. پس از آن امام خميني(ره) طي اطلاعيه‏اي، اعضاي شوراي انقلاب اسلامي را تعيين و وظايف آن را براي مردم تشريح نمودند. معظم‏له در بخشي از اطلاعيه خويش فرمودند: به موجب حق شرعي و بر اساس رأي اعتماد اكثريت قاطع مردم ايران كه نسبت به اين‏جانب ابراز شده است، در جهت تحقق اهداف اسلامي ملت، شورايي به نام شوراي انقلاب اسلامي، مركب از افراد با صلاحيت و مسلمان و متعهد و مورد وثوق، موقتاً تعيين شده و شروع به كار خواهند كرد. اعضاي اين شورا عبارت بودند از: حضرات آيات سيد علي خامنه‏اي، سيد محمود طالقاني، سيد محمد بهشتي، مرتضي مطهري، اكبر هاشمي رفسنجاني، سيد عبدالكريم موسي اردبيلي، محمدرضا مهدوي كني و آقايان يداللَّه سحابي، مهدي بازرگان و عباس شيباني و... . در آستانه پيروزي انقلاب، اعضاي اين شورا، مهندس بازرگان را به عنوان نخست وزير دولت موقت پيشنهاد كردند كه حضرت امام با اين پيشنهاد موافقت نمودند. پس از پيروزي انقلاب، اين شورا با مشروعيت حاصله از حمايت‏هاي مردمي، زمام امور را به دست گرفت. از جمله اقدامات شوراي انقلاب، مي‏توان به تصويب اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، ملي شدن بانك‏ها، سامان بخشيدن به دادگاه‏هاي انقلاب، برگزاري همه‏پرسي در رابطه با نظام جمهوري اسلامي، بررسي پيش‏نويس قانون اساسي، تصويب آيين نامه‏هاي مجلس خبرگان و برگزاري انتخابات رياست جمهوري و مجلس شوراي اسلامي و... اشاره كرد. مسؤوليت شوراي انقلاب تا زمان تشكيل مجلس شوراي اسلامي به طول انجاميد و از تاريخ 7 خرداد 1359 وظايف اين شورا به مجلس و شوراي نگهبان واگذار گرديد.

«ابوعبدالله حسين بن حجّاج بغدادي» شاعرايراني نژاد شيعه مذهب و ازعلما و نويسندگان قرن چهارم هجري قمري متولد شد. او درسرودن شعرذوقي سرشارداشت و به سبب داشتن قريحه شاعري به معلم ثاني ملقب بود. حجاج بغدادي به علت سبك خاصش درطنز همچنين رواني و دلچسبي مضامين و الفاظي كه براي اشعارش انتخاب مي كرد شاعري ممتازشناخته شد. او ازسرايندگان واقعه غديرخم و مداح اهل بيت عصمت و طهارت بود. شريف رضي دانشمند معاصروي منتخب اشعارحجاج بغدادي را دركتابي بنام «الحُسن من شِعرالحُسين» گردآوري كرده است.

سيد صدرالدين عاملي اصفهاني ازمراجع شيعه دراصفهان بدرود حيات گفت. نسب او با چندين واسطه به ابراهيم بن موسي بن جعفر(ع) مي رسد. ايشان دوره فقه و اصول، حديث، عروض و ادبيات را نزد علماي بزرگ گذراند و سپس تحقيق و مطالعه و تدريس را آغاز كرد. اُسوه عترت، منظومه رضاعيه و چندين حاشيه بركتب مهم و مرجع اهل شيعه ازمهمترين آثارعاملي اصفهاني محسوب مي شوند.

ابوالقاسم بن حسين بن نقي رضوي تقوي لاهوري، فقيه و مفسّري بود كه در كشمير متولد شد. وي از مشاهير علماي هند و عالمي فقيه، فاضل، مفسر متبحّر و داراي تاليفات متعددي است. او در لاهور مدفون مي‏باشد. آثار ابوالقاسم لاهوري عبارتند از: برهانِ شَقُّ القَمَر و رَدُّالنير الاكبر، الصراطُ المستقيم و...

سپاه درهم شكسته ساساني درجنگ معروف نهاوند درمقابل قواي اسلام شكست خورد و مغلوب سپاه اسلام شد. اين نبرد كه درپي جنگهاي قادسيه، مدائن روي داد، نظام پوسيده ساساني را مقهورخود ساخت و ازهرگونه مقاومت و مدافعه منظم درمقابل سپاه عظيم اسلام مأيوس كرد. پس ازفتح نهاوند يزدگرد سوم آخرين شاه ساساني فراركرد اما درنزديكي مرو بدست آسياباني كشته شد و با مرگ او سلسله ساساني منقرض شد. درپي آن قواي اسلام به فتح شهرهاي ديگر و گسترش قلمرو اسلام پرداختند.

ساسانيان كه بيش از 400 سال بر ايران حكومت كرده بودند در روزگار پس از قتل خسروپرويز به دست فرزندش، به دلائل گوناگوني در سراشيبي سقوط و انحطاط قرار گرفتند. در همين هنگام آشفتگي بسياري در اوضاع ايران پديد آمد و در طي چهار سال بيش از 10 نفر به سلطنت رسيدند، تا سرانجام يزدگرد سوم بر تخت سلطنت نشست. در زمان وي دولت ساساني در اوج ضعف و درماندگي خود بود و خوش‏گذراني امرا و ظلم و ستم بيش از حد پادشاهان، فشار زيادي بر مردم محروم وارد مي‏آورد. استبداد پادشاهان، قدرت بي‏حساب مُغان يا مقامات مذهبي، عدم تساوي اجتماعي، نظام غلط طبقاتي، اخذ ماليات‏هاي سنگين و شكل‏گيري يك نوع بردگي فكري از جمله دلائلي بودند كه باعث شد هرگونه نداي اصلاح‏طلبي و جنبش آزادي خواهي مورد استقبال عمومي مردم ستم‏ديده ايران واقع شود. از سوي ديگر اسلام به عنوان ديني مطرح گرديد كه اعتقادات آن با مباني عقلي و فكري منطبق بود و جاي‏گزيني توحيد و يكتاپرستي به جاي دو خدايى و پذيرش احكام و عمل به آن، براي ايرانيان كه خواهان خروج از سخت‏گيري‏هاي موبدان زرتشتي بودند به عنوان مائده‏اي آسماني تلقي گرديد. آنان با پذيرش دين اسلام، مساوات، برابري و برادري ميان ضعيف و قوي و رهايى از جامعه طبقاتي ساسانيان را به دست مي‏آوردند. هم‏چنين مدارا و عدم سخت‏گيري اوليه مسلمانان و آزادي در عقيده و مذهب بدون تعرض، از عواملي بود كه به سقوط ساسانيان وحاكميت مسلمانان انجاميد. در اين اوضاع و احوال بود كه سپاهيان اسلام در زمان خليفه دوم به ايران حمله كردند و در طي جنگ‏هاي قادسيه و نهاوند، ارتش مجهز ايران را شكست داده و اسلام را در آن نواحي منتشر ساختند. عقب‏نشيني برخي امرا و اشراف و دهقانان ايراني و حتي موبدان در برابر امواج هجوم نيروهاي اسلام، نارضايتي از حكومت ساسانيان و اسلام آوردن ايرانيان و همدلي با مسلمانان از عوامل مهم سقوط و اسلامي شدن تدريجي ايران بود و مقاومت‏ها و شورش‏هاي ضدعربي كه در خلال فتح و پس از آن، در شهرها رخ مي‏داد، مانعي جدي دربرابر گسترش اسلام نبود. همدلي برخي از اشراف و امراي ايراني با مسلمانان باعث شد كه بر جان و مال خود ايمن شوند و حتي از عطاياي اسلامي بهره‏مند گردند و گاه موقعيت اجتماعي و سياسي خود را نيز حفظ كنند.

دني پاپن، يكي از مخترعان برجسته فرانسوي، در 11 ژانويه 1647م در اين كشور به دنيا آمد. وي از نوجواني به امور صنعتي و فني علاقه داشت. از اين‏رو پس از طي تحصيلات خود در پاريس، راهي لندن شد و با يكي از دانشمندان آن سامان، درباره تكميل ماشين فشار هوا همكاري نمود. پس از چندي، پاپن براي اولين بار به نيروي بخار آب پي برد و در صدد استفاده از اين نيرو برآمد. از اين رو نخستين ديگ بخار را در سال 1688م اختراع كرد و در سال‏هاي بعد به تكميل آن‏پرداخت. اين دستگاه كه به ديگ بخار پاپن شهرت يافت، شامل ظرفي كاملاً سربسته بود كه در معرض حرارت قرار مي‏گرفت. بخار آب متراكم در ديگ، فشاري درآن ايجاد مي‏كرد كه باعث بالا رفتن غليان آب مي‏گرديد. پاپن، براي اين ديگ، دريچه اطميناني نيز ساخت تا به هنگامي كه فشار بخار آب از حد معيني تجاوز مي‏كرد، دريچه خود به خود گشوده مي‏شد و بخار از آن به خارج راه مي‏يافت. اين اختراع و ديگر كارهاي عملي پاپن باعث شد كه وي به عضويت انجمن سلطنتي درآيد. پس از چندي، پاپن از فشار داخل ديگ، به فكر استفاده‏هاي عملي از نيروي بخار آب افتاد و اولين نيروي كارآمد را براي حركت كشتي‏ها فراهم آورد. پاپن را به دليل اين اختراع مهم، پدر بخار لقب دادند. وي سرانجام در 2 اوت 1714م در 67 سالگي در لندن درگذشت.

ويليام جِيْمْز، فيلسوف و روانشناس شهير امريكايى در يازدهم ژانويه 1842م در نيويورك به دنيا آمد. وي تحصيلات ابتدايى و متوسطه خود را در فرانسه گذراند و از ابتداي زندگي با زبان‏هاي متعددي آشنا شد. ويليام در همين زمان به نقاشي روي آورد و با علاقه زياد در گالري‏هاي هنري اروپا به مطالعه پرداخت؛ ولي معلمش او را از اين كار باز داشت و وي را به كاري ديگر فراخواند. جِيمز پس از آن به تحصيل علوم طبيعي و سپس طب مشغول شد و علي رغم اخذ دكتراي پزشكي، از طبابت صرف نظر نمود و به روان‏شناسي روي آورد. اما ديري نگذشت كه از روان‏شناسي نيز چشم پوشيد و به فلسفه پرداخت. ويليام جِيمز در نهايتْ دريافت كه رستگاري و نجات او در وجود خودش نهفته است از اين رو اعلام كرد كه به رغم رنج و دردم، زندگي خود را بر پايه كارها، رنج‏ها و ابتكارات خويش بنيان خواهم گذاشت. وي در سال‏هاي بعد، وقتش را صرف فراگيري و سپس بسط فلسفه اصالت عمل يا پراگماتيسم نمود. از نقطه نظر جِيمز، نجات و رستگاري انسانْ متكي به اراده خود اوست. جهانْ سراسر خوب نيست ولي اگر ما اراده كنيم مي‏توانيم آن را بهتر سازيم. در همين سال‏ها، جِيمز به نگارش كتاب اصول روان‏شناسي پرداخت كه نشان دهنده عطف توجه جِيمز از علم به فلسفه است. روان‏شناسي او، پيش از آنكه مطالعه نمودهاي ذهن باشد، مطالعه انسان‏هاي زنده است. جِيمز اعلام داشت كه مطالعه شور و وجدان آدمي بايد تابع مطالعه سلوك و اخلاق آدمي بوده و روان‏شناسي بايد در حكم مقدمه‏اي براي علم اخلاق باشد. به عبارت ديگر، ذهنْ يك ابزار مادي نيست، يك وسيله روحي است. ذهنْ تنها ثبات انديشه‏ها نيست، بلكه مولّد و آفريننده آنهاست. ذهنْ معلم و راهنماي ما به سوي دنياي آزادتر، آرام‏تر و بهتر است. اين انديشه، جِيمز را دوباره به فلسفه كوشش براي بهتر ساختن جهان مي‏كشاند. وي با تصديق اينكه جهان پر از شرّ و بدي است، مي‏گفت: اين همان چيز است كه زندگي ما را با ارزش و قابل تحمل مي‏سازد. زيرا وجود شر به ما گران‏بهاترين چيز را ارزاني داشته است و آن اميد است. اميد آن فعاليت اخلاقي است كه ما را به مبارزه و در صورت امكان به غلبه بر شر و بدي برمي‏انگيزد. جِيمز مي‏گفت: ما آن قدرت را داريم كه جهان را بهتر سازيم زيرا داراي اراده آزاد هستيم. جِيمز معتقد است كه اين دنيا يك عنصر تام و تمام پرداخته نيست بلكه تركيبي از عناصر مجزّا و متضاد است. سوي ديگر، جهانْ نظم واحدي نيست بلكه نظمي متكثّر است. مجموعه‏اي از جريانات مخالف است كه بعضي از آنها خوب و بعضي بد هستند. كار ما آن است كه بر بدي‏ها غلبه كنيم و خوبي‏ها را تثبيت نماييم. در اين ميان، كمترين موفقيت نيز چنان شرافتي به تلاش‏هاي ما مي‏دهد كه هر گونه كوششي را ارزش‏مند مي‏كند. در اين فلسفه، جِيمز عنوان مي‏كند: جنگيدن به خاطر خوبي، حتي اگر به نتيجه‏اي منتج نشود شادي‏بخش است. اين را نيز بايد به خاطر داشت كه در اين جنگْ خدا يار ماست. جِيمز دنيا را تركيب و مجموعه‏اي از واقعيات مي‏داند و حقيقت را انكار مي‏كند. وي بر اين عقيده بود كه آنچه را ما حقيقت مي‏ناميم تنها يك فرض است، فرضِ كارآمدي كه ما را قادر مي‏سازد تا اندكي از آشوب را به اندكي از نظم تبديل كنيم. آنچه ديروز حقيقي بود امروز ممكن است حقيقت نداشته باشد و حقايق كهن چون ابزار كهنه ممكن است زنگ بزند و ديگر به كار نيايد. حقيقت نمي‏تواند در همه وقت و براي همه افراد وجود داشته باشد. به عقيده جِيمز، معنا و مفهوم زندگي، در مجادلات و منازعات ويرانگر ميان انسان‏ها نيست بلكه در كوشش مشترك همه بشريت براي غلبه بر نيروهاي شر و اهريمني است. به عبارت ديگر، فلسفه عملي، دستگاه فلسفي خاصي نيست، بلكه در حقيقت روشي است براي به دست آوردن نتايج عملي. فلسفه اصالت عمل جِيمز، مجموعه‏اي از نظريات و ديدهاست و خصوصيت عمده آن، بي‏طرفي در ميان عقايد و آرا است. از كتاب‏هاي معتبر جِيمز، اراده باور كردن، انواع تجارب ديني، فلسفه اصالت عمل و معناي حقيقت را مي‏توان نام برد. ويليام جِيمز سرانجام در 26 اوت 1910م در 68 سالگي درگذشت.

ادوارد فيتز جرالْدْ، يكي از ادباي مشهور انگلستان در 31 مارس 1809م در ايالت سوفوك انگلستان در خانواده‏اي سرشناس و اشرافي به دنيا آمد. وي پس از اتمام تحصيلات دانشگاهي خود، چندي به فراگيري زبان و ادبيات كشورهاي خاورميانه به ويژه ايران مشغول شد و با آثار بزرگاني هم‏چون سعدي، حافظ، عطارنيشابوري و عبدالرحمن جامي و به خصوص حكيم عمر خيام نيشابوري آشنايى يافت. جرالد به دليل علاقه بسيار به زبان‏هاي شرقي به ويژه زبان وادبيات فارسي، رباعيات خيام و منظومه عبدالرحمان جامي را به انگليسي ترجمه كرد. او در ترجمه رباعيات خيام، آن چنان مهارتي از خود نشان داد كه در آن سال‏ها به عنوان يكي از ترجمه‏هاي برتر جهان برگزيده شد. ترجمه جرالد از رباعيات خيام، زيباترين و معروف‏ترين ترجمه‏اي است كه تاكنون از اين رباعيات انجام شده است. اين اثر، ترجمه‏اي آزاد و اقتباس گونه است كه انديشه‏هاي خيام را در قالب شعر انگليسي ريخته است. در ترجمه رباعيات خيام به انگليسي، روح اثر اصلي حفظ شده و مترجم در بيان فلسفه خيام به خوبي از عهده كار برآمده است. به بياني ديگر، فيتز جرالد از رباعيات خيام، ترجمه تحت اللفظي به عمل نياورده است، بلكه بسياري از اين رباعيات، از انديشه و ادراك خيام درباره زندگي الهام گرفته، تعبيرات او را درهم آميخته و در قالبي موزون و دلنشين، اشعاري از نو خلق كرده است. هرچند اين اثر در آغاز جلب توجه نكرده، بلكه بر حسب اتفاق، پس از مرگ فيتز جرالد، برخي از شاعران انگليسي به ارزش آن پي بردند و آن را به مردم شناساندند. از آن پس، اين اثر مورد توجه محافل ادبي قرار گرفت و محبوبيت عام يافت. جرالد با ترجمه آثار ادبي و عرفاني دانشمندان مسلمان به زبان انگليسي، نقش مهمي در نشر افكار ديني ومعنوي آنان ايفا كرد. ادوارد فيتز جرالد سرانجام در يازدهم ژانويه 1880م در 71 سالگي درگذشت.

شاذلي بن جديد سياست‏مدار معروف الجزاير، كه خود از طرف احمدبن بلا اولين رئيس جمهور الجزاير به فرماندهي نظامي در شرق اين كشور برگزيده شد، بعد از كودتاي هواري بومِدِيَن عليه احمد بن بلا در سال 1965م عضو ستاد كل ارتش گرديد. از سال 1979م و با مرگ بومدين، شاذلي بن جديد به رياست جمهوري و فرماندهي كل نيروهاي مسلح الجزاير دست يافت و بر خلاف دشمني گذشته‏اش با استعمار، دست دوستي به سوي فرانسه دراز كرد. وي سرانجام در 11 ژانويه 1992م درپي اعلام نتايج انتخابات پارلماني الجزاير كه در آن جبهه نجات اسلامي پيروز شده بود، به جاي واگذاري قدرت به اكثريت پيروز، از مقام خود استعفا كرد تا راه براي ايجاد يك حكومت سركوب‏گر نظامي و تعليق قوانين كشور و نتايج انتخابات گشوده شود. از آن پس، شوراي حكومتي جديد الجزاير قدرت را به دست گرفت كه عملاً تحت كنترل فرماندهان ارتش الجزاير قرار داشت.